Skip to main content

Het Porsche embleem

Marc Bezem

De initiatiefnemer voor het Porsche embleem is naar zeggen de bekende Amerikaanse auto importeur Max Hoffman, die Ferry Porsche tijdens diens bezoek aan New York begin jaren ’50 had gevraagd om een ​​visueel aantrekkelijk kwaliteitskeurmerk voor de door hem geïmporteerde Porsche sportwagens.

Wat eraan vooraf ging

Prof Dr Ing Ferdinand Porsche

De geschiedenis van de firma start bij Ferdinand Porsche Senior. Hij werd in 1875 in Oostenrijk geboren, in een tijd waarin de ontwikkeling van verbrandingsmotoren nog in de kinderschoenen stond. Stoommachines maakten de dienst uit en de twee- en viertaktmotoren waren het ontwikkelingsstadium nog niet voorbij. Ferdinand Sr. toonde zich een ijverige en slimme jonge man. Na enige jaren te hebben gewerkt in het meubelbedrijf van zijn vader, ging hij op zijn 18e aan de slag bij de Béla Egger Electrical company  in Wenen. Buiten werktijd studeerde hij mechanica op de Keizerlijke hoge school in Reichenberg, waar hij evenwel nooit afstudeerde. De combinatie van elektrotechniek en mechanica kwamen hem in zijn verdere carrière goed van pas. Na zijn studietijd werkte hij een groot aantal jaren voor verschillende  automerken, alvorens een eigen ontwerpbureau te starten. Hij was onder andere in dienst van een aantal in de vergetelheid geraakte automerken als Lohnerwerke – voor wie al in 1899 op 24 jarige (!) leeftijd hij de hybride Lohner Porsche ontwierp – en Austro Daimler, maar ook van Daimler-Benz en Steyer.  

Hybride Lohner Porsche (1899)

Ferdinand Sr. start in 1931 zijn eigen onderneming onder de naam – hoe kan het ook anders – Porsche, waar hij in de beginjaren onder meer de Kever zou hebben ontworpen. Iets wat door velen in elk geval ten dele in twijfel wordt getrokken, want het oorspronkelijke ontwerp van deze auto wordt ook wel toegeschreven aan Béla Barényi, Erwin Komenda en Josef Ganz. Evenwel was en werd zijn naam gevestigd, dankzij een groot aantal vooruitstrevende ontwerpen van zijn hand, waaronder de eind jaren ’20 ontwikkelde Mercedes SSK, waarmee vele racesuccessen werden behaald. Eind jaren ’30 ontwikkelde Ferdinand Sr. voor Mercedes-Benz de T80 recordauto met 6 wielen en ’n 2.200 kW vliegtuigmotor, die door het uitbreken van de oorlog echter nooit heeft gereden. In de oorlogsjaren heeft Ferdinand tanks ontwikkeld, maar ook de Schwimmwagen en Kübelwagen, beide met techniek die we ook in de Kever terugzagen.
 

Mercedes-Benz de T80 recordauto

Pas na de oorlog maakt Porsche een voorzichtig begin met het ontwikkelen en vervaardigen van sportauto’s. Ferdinand junior, Ferry genoemd, ontwikkelde in de loop van 1947 de Porsche 356, daarbij gebruik makend van de kennis van Sr. en de na de oorlog zeer schaars verkrijgbare onderdelen. De 356 en de Kever deelden veel componenten, maar ook onderdelen van de oorlogsvoertuigen werden dankbaar ingezet. De motor van de 356 bijvoorbeeld was niet gebaseerd op die van de Kever zoals velen denken, maar op die van de Kübelwagen. De eerste auto waarop het embleem met het steigerende paard uiteindelijk werd gemonteerd, was de Porsche 356.

Totstandkoming

Na deze korte historische uiteenzetting pakken we de draad weer op. Na zijn bezoek aan Max Hoffmann in New York in 1952 vatte Ferry Porsche terug in Duitsland het idee op om een competitie te houden onder een aantal toonaangevende kunstopleidingen om zodoende een keuze te kunnen maken uit verschillende embleem ontwerpen. Maar zijn PR man Herrmann Lapper en Franz Xaver Reimspieß, een zeer getalenteerde ontwerper en kunstenaar, kwamen met een ander voorstel. Begin 1952 schetste Reimspieß, die verondersteld wordt in 1936 het Volkswagenlogo te hebben ontworpen, een ontwerp “vol dynamische expressiviteit”  zoals Porsche dit zelf beschrijft. Naar het schijnt is het ontwerp vervolgens verder fijngeslepen en afgemaakt door Erwin Komenda, aan wie ook een niet onbelangrijke rol wordt toebedacht in de totstandkoming van het definitieve ontwerp van de Porsche 911.

  

Ferry Porsche en Max Hoffman                                                                                                      Porsche 550 op de kade in New York

Overigens zwerft er op ’t internet een heel andere lezing over de totstandkoming van het embleem, die ik – hoewel ik er wat minder geloof aan hecht – jullie niet wil onthouden. Ik vertaal ‘m bewust niet, want in ’t Engels komt het gewoon sterker over. In deze versie dineren Ferry Porsche en Max Hoffman in 1952 in een New York’s restaurant en wordt Ferry door Max uitgedaagd om met een embleem voor de Porsches op de proppen te komen. “Ferry then grabbed a napkin and began to draw the crest for the state of Baden-Würtenberg with its curved stag horns. He added a black prancing horse from Stuttgart’s coat of arms and the word PORSCHE across the top and handed it back to Max asking, “How about something like that, Max?” With a bit of refinement and color, the famed Porsche Crest was born and today remains true to Ferry’s original sketch more than half a century ago.”. Een mooi romantisch beeld van hoe het wellicht ook gebeurd had kunnen zijn zullen we maar denken…

Embleem

Het uiteindelijke ontwerp symboliseert zowel de wortels van het bedrijf, als ook de kwaliteit en dynamiek van zijn producten. Gecentreerd binnen de grens van een gouden schild is een steigerend paard afgebeeld, overgenomen vanuit het officiële stadswapen van Stuttgart. De plaatsnaam boven het steigerend paard toont de duidelijke verbintenis aan met de productielocatie in Zuffenhausen. De achtergrond van de afbeelding heeft de rode en zwarte kleuren van de federale staat en de gestileerde geweien zijn afkomstig uit het traditionele wapen van de staat Württemberg - Hohenzollern. Boven de beeltenis de verbindende naam van Porsche, als een soort beschermende luifel.

Introductie

Na de inschrijving bij het Duitse octrooibureau verscheen het Porsche embleem eind 1952 voor het eerst op de stuurnaaf kap van de 356. Vanaf november 1954 werd het ook geïntegreerd in de karakteristieke hendel van de kofferdeksel en met ingang van 1959 sierde het embleem ook de velgen en de wielnaven van de sportauto's uit Zuffenhausen.

  

Bekendheid

Als gevolg van de alom tegenwoordige successen in de internationale autosport aan het begin van de jaren vijftig, groeit Porsche al snel ook buiten Duitsland uit tot een bekende fabrikant van unieke sportieve auto's met het karakteristieke embleem. Met de toename van het aantal Porsche bezitters en liefhebbers over de hele wereld, groeit ook de vraag naar vlaggetjes, speldjes, stickers, manchetknopen, T-shirt opdrukken en posters. Een enkele merkliefhebber beplant zelfs zijn voortuin met bloemperken in de vorm en met de kleuren van het embleem, terwijl anderen met de hand gebreide truien met het kenmerkende patroon dragen.

Ontwikkeling


Het embleem heeft in de loop der jaren een ontwikkeling doorgemaakt waarbij telkens kleine veranderingen werden aangebracht. De oorspronkelijke inmiddels klassieke emblemen worden evenwel nog steeds in kleine series geproduceerd. Daarbij komt heet wat handwerk kijken zoals uit de bijgaande foto’s valt op te maken.

  

  

  

Fabricge van het embleem

 Het embleem anno 2014

Tot op de dag van vandaag wordt elke Porsche wereldwijd voorzien van het kenmerkende Porsche embleem op de voorklep. Inmiddels zijn het Porsche merkbeeld en embleem auteursrechtelijk beschermd en mogen deze alleen worden gebruikt met uitdrukkelijke toestemming van Porsche AG. Het Porsche merkbeeld is uitgegroeid tot een van de meest bekende in de wereld. Het wordt door de fabrikant beschouwd als “het symbool van de Porsche legende en appelleert aan de fascinatie die de sportauto's "Made in Zuffenhausen" uitstralen”.

Marc Bezem

Bronvermeling: Porsche AG